Былтыр бір ғана Түркістан облысының білім саласында миллиардтаған ақша жымқырылған

Ең ірі жымқыру Түркістан, Жетісу, Алматы, Қызылорда, Ақтөбе облыстары мен Алматы қаласында анықталды.

Түркістан облысының екі ауданында ғана Шардара және Сарыағаш білім бөлімі қызметкерлері үш жыл ішінде 3,7 млрд теңге жымқырған. Қазіргі уақытта тергеу жүріп жатыр.

Жетісу облысында Талдықорған қаласы білім бөлімінің бас бухгалтері бастаған ұйымдасқан қылмыстық топқа қатысты тергеу аяқталды.

Қаражат білім саласының қызметкері емес тұлғалардың шотына ақша аудару арқылы жымқырылған.

Сонымен қатар, құрамында 3 білім бөлімінің қызметкері мен 10 мектеп бухгалтері бар қылмыстық топтың мүшелері өздеріне және басқа мектеп қызметкерлеріне белгіленген жалақыдан жоғары жалақы төлеген.

Оларға жалпы сомасы 4,2 млрд теңгеден астам шығын келген.

Залалды өтеу мақсатында жалпы сомасы 3 млрд теңгеге қатысушылардың мүлкі тәркіленді.

Қылмыстық іс қабылданған шешімнің заңдылығын тексеру және сотта айыптауды одан әрі қолдау үшін қадағалау органына берілді.

Бұл ретте жымқыру фактілеріне бақылаушы органдардың лауазымды адамдарының қамқорлығы кезінде жол берілді.

Өткен жылдың қараша айында Талдықорған қалалық сотының үкімімен білім басқармасының бас маманы Д. Төлебай сотталды.

Ол Талдықорған қаласындағы орта мектептердің тарифтік тізімін жалақының жоғары қажеттілігімен кедергісіз қарағаны және келісіп, лауазымдық өкілеттігін асыра пайдаланғаны үшін кінәлі деп танылды.

Тергеу барысында Д. Төлебай жемқорлық қылмыс жасағаны үшін кінәні толық мойындап, іс жүргізу келісімін жасасу жөнінде өтініш білдірді.

Сот үкімімен оған мемлекеттік қызметте қызмет ету құқығынан өмір бойына айыра отырып, 3 жыл 6 айға бас бостандығын шектеу түріндегі жаза тағайындалды.

Осы сот үкімімен 2023 жылғы шілдеде Алматы облысы бойынша тексеру комиссиясының мемлекеттік аудиторы Б. Ботабеков кінәлі деп танылды.

Ол Талдықорған қаласындағы мектептердің бірінде аудиторлық тексеру барысында анықталған жымқыру фактілерін жасырғаны үшін 500 мың теңге көлемінде пара алды деп айыпталды.

Қылмыстық іс кінәні мойындауына байланысты жеделдетілген тәртіппен аяқталды.

Сот шешімімен Б. Ботабековке параның 15 еселенген сомасы — 7,5 млн теңге айыппұл салынды.

Сонымен қатар, Талдықорған қаласының білім бөлімінің басшысы аса ауыр жемқорлық қылмыс жасауда әшкереленді.

Ол анықталған жымқыру фактілерін жасырғаны үшін білім бөлімінің бас бухгалтерінен 280 млн теңге көлемінде пара алу бойынша айыпты.

Қазіргі уақытта айыпталушыға қатысты қылмыстық іс сотта қаралып жатыр. 

Ақтөбе облысында Ақтөбе қаласы орта мектебінің бас бухгалтеріне қатысты қылмыстық іс қаралып жатыр. 

Тергеу мәліметі бойынша, 8 жыл бойы ол өзінің банктік шотына жалақы түрінде ақша аударған. Қылмыстық іс бойынша жалпы залал 413 млн теңгеден асты.

Тек бір жылдың ішінде ол өзіне 200 млн теңгеден астам қаражат аударған, бұл — бүкіл мектептің жылдық еңбекақы қорының 30%.

Сонымен қатар, аталған мектептің директорына қатысты қылмыстық іс сотқа жіберілді, ол өзінің лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланып, бас бухгалтерге өзінің ЭЦҚ кілтін тапсырды, соның салдарынан жоғарыда аталған жымқыру фактілері жасалды.

Бұдан басқа, ол нақты жұмыс істемейтін педагогке, сондай-ақ мектеп қызметкерлеріне белгіленген жалақыдан артық жалақы аудару арқылы 6 млн теңгеден астам сомаға қаражат жымқыру бойынша күдікті.

Бюджет қаражатын жоспарлау және игеру процестеріндегі жемқорлық тәуекелдерін болмас үшін Павлодар, Ақмола және Түркістан облыстарында білім саласының бюджетін цифрландыру бойынша пилоттық жоба іске қосылды.

Ол білім саласында миллиардтаған теңгені жымқыру себептерін жою мақсатында бюджеттік өтінімдерді қалыптастыру және ұсыну процесін автоматтандыруды көздейді.

Ақпараттық жүйені тестілеу нәтижесі оң болған жағдайда, жоба бүкіл ел бойынша іске қосылады.