Конституциялық сот әкелердің декреттік демалысқа шығу құқығын заңды деп таныды

Тексерудің негізі – қазақстандық азаматтың жағдайы болған. Ол ұлы дүниеге келгеннен кейін медициналық көрсеткіштер бойынша оған күтім жасау үшін жұмысынан шыққан. Алайда зейнетақы төлемдерін есептеу кезінде оның бұл кезеңі еңбек өтіліне кірмеген, себебі Әлеуметтік кодекстің 208-бабы 1-тармағының 8-тармақшасы тек жұмыс істемейтін аналарға қатысты қолданылған.

Мәселені қарастырған сот Конституцияға сілтеме жасап, неке мен отбасы, аналық, әкелік және балалық шақ мемлекеттің қорғауында екенін атап өтті.

- Ұлы туылған соң екі айдан кейін азамат медициналық қорытынды негізінде оның ауыр жағдайына, сондай-ақ баланың анасы денсаулығына байланысты мұндай күтімді жүзеге асыруға уақытша жарамсыз болуына байланысты ұлына күнделікті емдеу-қалпына келтіру емдерін көрсету мақсатында жұмыстан шыққан. Кейіннен өтініш берушінің жас ұлына күтім жасаған уақыты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу кезінде есепке алынбаған. Сот Әлеуметтік кодекстің көрсетілген нормасына сілтеме жасай отырып, талапты қанағаттандырудан бас тартты, – делінген хабарламада.
Барлық материалдар мен заңнаманы зерделей келе, Конституциялық сот Конституцияға сәйкес балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу – ата-ананың етене құқығы әрі міндеті, ал неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекет қорғауында болады деп көрсетті.

Қазақстан Республикасының азаматына жалақы мен зейнетақының ең төмен мөлшерінде, жасына байланысты, науқастанған, мүгедек болған, асыраушысынан айырылған жағдайда және өзге де заңды негіздер бойынша әлеуметтік қамсыздандырылуға кепілдік беріледі.

Жас балаға күтім жасау ерекше қамқорлық мен қорғауды талап етеді, бұлар оның қалыпты физикалық, ақыл-ой, адамгершілік және психологиялық тұрғыдан дамуы үшін қажет. Бала өмірінің осы кезеңінде объективті жағдайларға байланысты ата-ана өзінің еңбек ету құқығын іске асыруда шектелуі мүмкін.

Ата-ана міндеттерін орындаумен негізделетін мұндай жағдайлар әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат шеңберінде компенсаторлық тетіктерді әзірлеу кезінде ескерілуге тиіс, өйткені Конституцияда Қазақстан Республикасы қабылдаған, неке мен отбасын, ана мен әкені және баланы қорғауға кепілдік беретін әлеуметтік мемлекет моделі туралы ереже бекітіледі.

Осыған байланысты Конституциялық сот Әлеуметтік кодексте айқындалған әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат қағидаттарының біріне – әлеуметтік қорғау саласында адам мен азаматтың тең құқықтылығы және олардың құқықтарын шектеуге жол бермеуге назар аударды.

- Тексеру нәтижелері бойынша Конституциялық Сот Кодекстің 208-бабы 1-тармағының 8) тармақшасын мынадай түсіндірмеде Конституцияға сәйкес келеді деп таныды. Жұмыс істемейтін ата-анаға жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу кезінде жас балаларға тікелей күтімді жүзеге асырған уақыты есепке алынады, - делінген Конституциялық Сот хабарламасында.